قدس آنلاین: ارزش بازار این صنعت در کشور، حدود ۱۴ تا ۱۵میلیارد دلار برآورد شده که با ۵۵۰ هزار نیروی کار حدود ۵۰درصد از پوشاک مورد نیاز کشور را تأمین می‌کند. با این اوصاف، نیمی از ظرفیت بازار مذکور در کشور خالی است که بدون‌تردید این خلأ، با البسه و پوشاک خارجی و قاچاق پر می‌شود.
این در حالی است که صنعت پوشاک ایران به لحاظ کیفیت، قابلیت رقابت‌پذیری با دیگر کشورهای تولیدکننده پوشاک را دارد، اما به دلیل مشکلاتی از جمله هزینه‌های بالای تأمین مواد اولیه، بالا بودن سود بانکی، قوانین و مقررات دست و پا گیر، واردات بی‌رویه یا قاچاق و... فرصت رقابت برابر را در بازار پوشاک جهانی از دست داده‌ایم و نیمی از بازار داخلی را به تولیدکنندگان خارجی واگذار کرده و به یکی از عمده‌ترین واردکنندگان پوشاک تبدیل شده‌ایم.
واقعیت این است که صنعت نساجی و پوشاک توان تأثیرگذاری بالایی بر نرخ رشد، اشتغال و تولید را دارد و عامل توسعه اقتصادی در کشورهایی همچون هند، ویتنام، بنگلادش و پاکستان بوده است؛ تجربه موفقی که در کشورهای آسیایی ژاپن، کره‌جنوبی، تایوان و چین نیز تکرار شده است.
ایران، مقصد صادراتی کشورهای همسایه
ضریب گردش مالی صنعت منسوجات و پوشاک سالانه در جهان حدود یک‌هزار و ۵۰۰میلیارد دلار است و سهم ارزآوری این صنعت برای کشورهایی همچون بنگلادش، پاکستان، کامبوج و سریلانکا تا ۵۰درصد و بعضاً ۷۵ تا ۸۰ درصد تخمین زده می‌شود.
این صنعت بیش از ۴۰درصد اشتغال صنعتی و صادرات پاکستان و ۴۸درصد از صادرات تایوان را شامل می‌شود و برای کشوری مانند ترکیه یک صنعت حیاتی محسوب و نخستین بخش اقتصادی تأمین‌کننده خالص درآمد ارزی این کشور به شمار می‌رود. صنعت نساجی و پوشاک، یک سوم شغل‌های کشور ترکیه را به خود اختصاص داده و تأثیر زیادی بر رشد اقتصادی و اشتغال در این کشور گذاشته است. دولت ترکیه اعلام کرده در سال ۲۰۲۵ حدود ۱۰۰میلیون دلار صادرات پوشاک دارد و از آنجا که ایران ۳۰میلیارد دلار مصرف پوشاک دارد، احتمالاً بیشترین مقصد صادراتی این کشور و دیگر همسایگان خواهد بود.
حالا به این ارقام، واردات کالای استوک از این کشورها را هم بیفزایید. برخی واردکنندگان ایرانی پوشاکی که فصل آن تمام شده و اصطلاحاً استوک نامیده می‌شود به قیمت هر کیلو یک دلار می‌خرند که به گفته سعید جلالی، دبیر اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران، به طور تخمینی چهار تیشرت حدود یک‌دلار و هر کدام حدود ۱۰هزار تومان قیمت می‌خورند که با این ارقام هیچ تولیدکننده‌ای قادر به رقابت با آن‌ها نیست.
آغاز تخصیص ارز نیما به صنعت نساجی و پوشاک
در این میان تولیدکننده داخلی با وجود ظرفیت‌های خوبی که از نظر زیرساخت‌های لازم در این حوزه دارد، با کمبود مواد اولیه دست و پنجه نرم می‌کند. با ابراز نارضایتی تولیدکنندگان از کمبود نهاده‌های تولید به دلیل عدم‌تخصیص ارز در سامانه نیما، به تازگی اختصاص ارز نیما به صنایع نساجی و پوشاک آغاز شده که این ارز بیشتر صرف واردات الیاف نساجی به عنوان اصلی‌ترین ماده اولیه در تولید منسوجات می‌شود. نیاز ارزی برای تأمین ماشین‌آلات و بازسازی کارخانه‌های نساجی تا چند سال پیش از طریق وام ارزی ۴درصد تأمین می‌شد که بسیاری از شرکت‌ها توانستند با استفاده از آن رشد کنند.
آن‌طور که نایب‌رئیس اتحادیه تولید و صادرات نساجی می‌گوید کل نیاز ارزی ما برای الیاف سالانه حدود ۴۰۰هزار دلار است. ارز مورد نیاز برای تامین ماشین آلات نیز در همین حدود است و می‌توان در نهایت با حداکثر ۵/۱میلیارد دلار ضمن تأمین نیاز صنعت نساجی و پوشاک و بازسازی و نوسازی کارخانه‌ها، تحول قابل‌توجهی را در این بخش ایجاد کرد.
رضا تازیکی، مدیر طرح تکاپو وزارت کار نیز با اشاره به مشکلات در حوزه زنجیره تأمین صنعت پوشاک می‌گوید: ما از نظر فنی کمتر مشکل داریم و بیشتر در حوزه مهارت و تأمین مواد اولیه در کشور مشکل وجود دارد. بهره‌وری در صنعت پوشاک کشور پایین است و همین عامل موجب افزایش بهای تمام‌شده می‌شود.
براساس آنچه تازیکی می‌گوید در تولید پنبه ۲۰هزار نفر مشغول به‌کارند و حدود ۲۰۰ میلیون دلار واردات انجام می‌شود. در صنعت نخریسی و نساجی، ۱۹۰ هزار اشتغال دارند و نساجی ۴۰۰ درصد ارزش‌افزوده ایجاد می‌کند و اگر همین نخ به پوشاک تبدیل شود، حدود ۹۰۰درصد ارزش‌افزوده برای کشور به دنبال دارد.
ضرورت تعرفه‌گذاری هوشمند برای مواد اولیه
مدیر طرح تکاپو با اشاره به سیاست‌گذاری‌های نادرست در کشور در حوزه صنعت پوشاک، معتقد است: در بحث تعرفه‌گذاری برای واردات برخی نهاده‌ها، ارقام تعیین شده درست نیست و در مورد محصولی نظیر پنبه که نیاز داخلی آن در کشور تأمین نمی‌شود، وضع ۱۰درصد تعرفه امری نادرست است و باید تعدیل شود.
تازیکی بر این باور است در نساجی نیز این تعرفه‌گذاری موجب مشکل شده است؛ چرا که تولیدکننده مجبور به خرید پارچه گران می‌شود که در نتیجه قیمت تمام شده پوشاک در کشور افزایش چشمگیری می‌یابد. گران تمام شدن قیمت کالای داخلی موجب افزایش قاچاق و عدم رقابت‌پذیری می‌شود که اگر تعرفه‌ها را هوشمند کنیم، این مشکل حل می‌شود.
یک میلیون اشتغال با رونق تولید داخلی
وی می‌گوید: صنعت پوشاک از آن جهت برای کشور مهم است که جز صنایع پاک دسته‌بندی می‌شود، ربطی به اقلیم ندارد و در رتبه‌بندی سرمایه‌گذاری در دنیا پوشاک دوم یا سوم است که با کمترین میزان سرمایه‌گذاری، بیشترین ارزش‌افزوده حاصل می‌شود. در اسپانیا یکی از صنایع بزرگ آن پوشاک است و بهترین برندهای پوشاک در این کشور جای دارند و ۷۰درصد اشتغال‌زایی در صنعت پوشاک برای بانوان است.
وی می‌گوید: در کشور ترکیه، کارخانه تولید پوشاک زیر هزار نفر وجود ندارد و به ندرت کارگاه‌های کوچک یافت می‌شود، اما بالای ۹۷ درصد کارگاه‌های تولید پوشاک در کشور ما کوچک هستند و تنها ۳درصد آن‌ها بالای ۱۰۰ نفر و فقط یک کارخانه بالای هزار نفر در این زمینه در کشور وجود دارد. اگر نیاز پوشاک کشور از طریق تولید داخلی تأمین شود، حدود یک میلیون نفر دیگر در این صنعت مشغول به کار می‌شوند. آمارهای منطقه‌ای نشان می‌دهد در کشور ترکیه بیش از ۲میلیون و ۸۰۰هزار نفر در صنعت پوشاک آن‌ها مشغول به فعالیت هستند، در حالی که در ایران این رقم به ۵۵۰ هزار نفر می‌رسد.
تازیکی تأکید می‌کند: در صنعت پوشاک عقب‌ماندگی وجود دارد و اگر در کوتاه‌مدت روی این صنعت تمرکز شود، بالاترین ارزش‌افزوده و اشتغال‌زایی حاصل خواهد شد، ضمن اینکه این صنعت با کمترین سرمایه‌گذاری اجرا می‌شود.
ارزآوری ۱۰ میلیارد دلاری صنعت پوشاک
هادی سلیمی‌زاده، کارشناس اقتصادی نیز با بیان اینکه صنعت پوشاک، حوزه‌ای اشتغال‌زاست، می‌گوید: حجم بازار صادرات پوشاک در سال ۲۰۱۵ در حدود ۴۰۰ میلیارد دلار بوده و تخمین زده می‌شود در سال‌های آینده به ۲هزار میلیارد دلار برسد. در کشور ما صنعت پوشاک این ظرفیت را دارد که ۱۰میلیارد دلار برای کشور ارزآوری داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه ورود فعالانه در صنعت پوشاک می‌تواند مشکلات اشتغال کشور را حل کند تا آنجا که واردات نیروی کار نیز لازم می‌شود، صنعت پوشاک را حوزه‌ای می‌داند که در رکودهای اقتصادی نیز رونق داشته است.
به گفته وی، چین و بنگلادش رتبه اول و دوم در تولید پوشاک را دارند، اما کشور ما سهم ناچیزی در صادرات پوشاک دارد. اگر ما بتوانیم ۵۰۰ میلیون دلار صادرات پوشاک داشته باشیم، بیش از ۱۵۰هزار شغل مستقیم و ۲۲ هزار شغل غیرمستقیم در صنعت پوشاک ایجاد می‌شود.
سلیمی‌زاده با اشاره به اینکه ظرفیت اشتغال‌زایی صنعت پوشاک ۲میلیون شغل است که در حال حاضر کمتر از ۶۰۰ هزار نفر در این حوزه مشغول به کار هستند، می‌افزاید: ما در بین کشورها، ارزان‌ترین نیروی کار را در اختیار داریم و صنعت پوشاک نیز حوزه‌ای که نیروی انسانی محور است و بدین‌ترتیب سوددهی همه زنجیره تولید پوشاک در کشور خوب ارزیابی می‌شود.
انتهای پیام/
نظر شما